poniedziałek, 09, grudzień 2024

Wielgi Tydziyj tak na dobre, to sie zacynało we Wielgi Cwortek.

Ło świyntak, to ta jus wcas myśleli, bo to ji trzeja było ponaprawiać co kany kole chałpy, chałpe wybielić, jak sie dało to z pola, bo łu nas, to chałpy były bielone, łozka wyparzyć z poscek ji zmiynić słome. Tak na dobre, to sie zacynało w dni Mynki ji Śmierci Pana Jezusa, we Wielgi Cwortek, Wielgi Piontek ji Wielgom Sobote.

We Wielgi Cwortek śli my do kościoła, bo było nabozyjstwo jak Pana Jezusa dawali do ciymnicy. Na pocontku tego nabozyjstwa, to zawionzowali dzwony ji dzwonki, ktore dopierz łozwionzywali wiecor we Wielgom Sobote. Ciymnica to zawse w starym kościele była ji jes do dzisiok na łontorzu św. Józefa.

We Wielgi Piontek, to skoro rano zacyno sie jino sarzyć, to kany jaki haśnik lecioł do rzyki abo jakiego potocka co by sie umyć. A to jes bez to tak, bo jak we Wielgi Piontek rano prowadzili Pana Jezusa z ciemnicy do Kajfasa, to Go sturzyli do takij rzyki co sie nazywo Cedron. Lecieli my do tej rzyki w bosu, łoć casym to jesce był śniyg, bo botow było skoda, a trepy to by sie potraciło. Rzykom, to zawse nazywali ji nazywajom Ciyncinke. Downij z rzyki brało sie wode do picio ji do warzynio. Tak ludzie sanowali wode, łoć ta nik w tyn cos nie słysoł, ze jes jakosik ekologia. A jak kto by łoć napluł do wody, to był to grzych, bo woda to dar Boski. Kozdy kcioł sie łumyć piyrsy, co by byś szykownym, bo w tyn cos, to jesce dzieci kciały sie sykować. Jo, to s tego, to mom na nodze śrame jak zek sie wykopyrtnoł lecyncy do tej rzyki. Myci, to ta było taki, ze jino sie cłowiek kapke łochlapoł ji lecioł nazod, bo było zima w nogi. Ze był post ji niewiele sie jadło, to nima nawet co pisaj. We Wielgi Piontek nic sie nie robiło w polu ze ziymiom, kowole nie grzoli zielaza, baby nie presowały, a jak kto nie łobiylił wceśnij chałpy, to we Wielgi Piontek jus nie biylił. Godali, ze jak by kto we Wielki Piontek łoroł, to tam sie pokoze woda, bo to tak jak by zywe ciało kroł, to leci krew. Po połedniu śli my do kościoła na Stacje, bo tak sie godało ło Drodze Krzyzowej. Stacje jak jino bocym, to łodprawiali Kubicek, ktorzy byli śpiywokiem nad śpiywokami, bo takom mieli piyknom nute. A jak sie jim umarło, Panie świyć ta nad jejik dusom, to Morcin Hyla, co tez był śpiywokiym, Panie łodpuś jim ta grzychy. Po Stacjak śpiywali w kościele Gorzki Żole, wszyśki trzy cynści. Po Gorzkik Żolach, Pana Jezusa przenieśli do Grobu, co tez zawse był ji jes w kaplicy św. Franciska. Przy Grobie ludzie mowili pociyrze bez całom noc, jino za Niymca nie było wolno w nocy chodzić, to ji kościoł musoł byś zawarty.
No ji przysła Wielgo Sobota, łuwijacka była łod samiuśkiego rania. Baby brały sie do piecynio buktow ji barankow, jak była jako monka, bo za Niymca to po monke chodzili na Orawe, bo dlo Polokow były kartki nale jino na troche marnej monki. Chłopi brali sie dopołudnia do pola, bo dobrze było we Wielgom Sobote co zasioć, no a dziecyska zaganiali do sprzontanio, malowanio jajek, no ji co ta jesce. A jajka na Wielkanoc, to zbierali cały post, bo w poście nik sie nie łozpuscoł co by se jeś jajka. Nie wiym jako to ta było, ze kur to bywało walnie, a jajek to ani na Świynta ni mogli nazbieraj. Jajek nie łozbijali, ba wyduchowali, a ty wyduchane skorupki, to my nadziywali na gałonzki jabłoni, co by jabka były piykne ji łokrongluśki. Tak se dzisioj myśle, ze przece, to tez było dobre na tyn cos jak jesce przyseł mroz, co by ty łozwijajonce sie poncki nie zmarzły. Ci co ni mieli daleko do kościoła, to w połednie śli z kosyckami świyncić baranki ji malowane jajka. Casym, to ta nic wiyncyj nie było. We Wielgom Sobote, to pościli jino dopołednia. Po połedniu zaś śli my do kościoła z głowiynkami zeby jik łopolić w świynconym łogniu ji po świynconm wode. Casym to tak sie ciśli z tymi głowiynkami, ze jaz rozgrzebali  i zagasili łogiyj, nale godali ze wystarcy zeby jom jino wciś do popiołu ze swiynconego łognia ji to tez sie rachowało. Z tyk głowiynek, to sie robiło krzyzycki ji w drugi dziyj Zielonyk Świontek łoznosiło po niwkak. 

No ji tela mi sie to zbocyło ło Wielgim Tydniu. Jak by ta Pon Bocek daji jesce co pozyć, to napisym ło samyk Świyntak, jino nie wiym cy se wiyncyj zboce, cy tez zaboze. Miyjcie sie ta zdrowo na Świynta.


P.S.  Hej chłopiontka, widzym, ze to co ta casym naśkrobie, to sie poniektorym widzi, a nojbardzyj tymu, co to se wymyśloł śpicmiano Harnaś. A jego babka, to tez walnie jesce bocom jako to bywało. No ji dobre Harnasicku, jak jino mozes, to ta nukoj, coby babka jak nojwiyncyj se zbocowali, ji ci łopowiadali, bo tak jak widze, to walnie jes takik, co to kcom wiedziej jako to łoni bywało ji jako sie godało. No to moze se pozbocujym jako to było przed samom Wielkanocom.

dziadek Staś

Komentarze   

0 #3 Mariusz Kąkol-Harnaś 2010-04-02 20:16
Bardzo sie mi to zwidziało ze sie nas kamrat Brodas cuje górolym i ze piyknie gwarom potrefi pisaj. Nojważniyjse dlo nos góroli jes to zeby nie zabocyć ka my sie urodzili i kim my som. Bo niektorym ludziom sie zdo ze som wielkimi panami i ze to co starodowne to nie modne i bylejaki. nawet nie wiedzom w jakim błyndzie som i jak sami siebie łosukujom!

Naso gwara ,tradycja ,stroj to cosik takigo co momy ino my.A ci co ni majom swoi tradycje,gwary i stroju to ni majom korzyni bo ślązoki majom swojom ziymie i swojom godke ,górole swojom ,kaszuby swojom i kozdy jako moze dbo ło to zeby to nie zaginyło. Kiesik jo pamiyntom jak ześ u nas w podstawowce przegodoł gwarom to naucycielki jeno wyziu wyziu po tobie a jesce ktory sie upiroł przy gwarze to po pazurak dostoł . I powiydzcie cy to było mondre?? Wszystki naucycielki były ze wsi i jak sie to godo przy kupie gnoja wychowane ale juz lizły cosik z pajskigo gorka to sie im gwara zdała plugawo.

Pewnie ze trza umieć godaj i mówić ale mi sie zdo ze kozdy górol powiniyn umieć i to i to. Ale coz ta wiela na godomy, co sie stało to sie juz nie łodstanie i spomnicie moje słowa ze jak tak dali pójdzie w nasej wsi jako to teraz idzie to za dziesiynć rokow mało kany usłysymy nasom piyknom dzwiyncnom gware w Ciyncinie.

Jo na ty świynta życe wsyćkim Ciyncinianom zdrowio bo jak jes zdrowi to jes wszystko ale życe tez powrotu do tradycje i wiynksej sanobliwości gwary i zwykow górolskik bo jak przestanymy godaj a zacnymy jeno mówić to bydom z nos juz het dziady:-) Pozdrowiom!!
0 #2 brodas 2010-04-01 15:17
Jo tak siedzym w tyk Radzichowak i cytom ty Wasze gotki,
straśnie mi sie to podobo,teraz na stare roki,mom wjyncyj casu
i dopjyro teraz cujym ze jo był jes i bydym górolym z Ciynciny.
Niewiela zek łyknoł tej nasej gwary, bo babka Aniela i dziadek
Władek poumjyrali jak zek był chłopcym,ale cujym jom i straśniek rada jak piecie we gwarze.

Pozdrowjo wszyćkik Ciyncinianów a w scegulności
Dziatka Staska , Harnasicka ..
Na ty śwjynta zycym Wom syćkim wszystkigo nojlepsego.
Mjyjcie sie ta ...
Brodas ....
0 #1 Mariusz Kąkol-Harnaś 2009-04-08 21:38
Ciynzko rod Dziadku cytom ty Wase spominki.Bo som ciekawe i pokazujom nom starodowne casy jako to kiesik bywało.Jo ta pytom i dopytujym wdy Babki i ujkow co ta jesce zyjom i niektorzy wyzyj łosiymdziesiątk i majom.Posuchom ik wdy i progujym z pamiyntaj ty starodowne łopowiadania co mi godajom.Ło tyk świyntak to piykne spominki.Ło tym ze sie nie łorało we wielgi piontek tok swysoł ale swysołek jesce ze sie nie śmiało gwoździ bić ani zodnymi młotkami cy toporami klepaj i do siela jes tak u nas,ze sie nie śmiy tyk rzecy robij.Pisojcie Dziadku dali co kany wiycie a jo byde cytoł z ciekawościom i bydym se to wsio z pamiyntowoł .Cobyk mog kie powiedziej wnukom ło tyk nasyk przepiyknyk tradycyjak i zwykak.Coby tego młode pokolyni nie zabocyło.I cobyk mog pedziej ze z wola takik ludzi jako wy Dziadku ty starodowne zwyki som przekozane.Życe Wom Dziadku i wsyćkim Ciyncinianom wesołyk Świąt.I coby wom w śmigorza dobrze sie woda po krzyzak loła:-)

Dodaj komentarz

Kod antyspamowy
Odśwież

Kronika Cięciny

 
als logo
 
Akcja Renowacja
  


Nasi partnerzy


 
Arkom logo
rysianka_team
Żywiec Zdrój logo
mcd electronics
Przedszkole AKUKU
mcd electronics
 
Pomoc dla Marcina Walusiaka
Pomoc dla Majki Galica

Facebook

 fb

 
 
Pomoc dla Majki Galica
Pomoc dla Michała Gluzy
 
Pomoc dla Grażyny
Pomoc dla Grażyny Witos-Fabian

Komentarze | Ostatnio dodane

Fotoforum | Ostatnio dodane zdjęcia